Geschiedenis van het Zuiderpark
Zuiderpark van Volkspark tot Wereldpark op Zuid
Dit immense stadspark tussen de vooroorlogse wijken op Rotterdam Zuid en de zuidelijke tuinsteden vormt een vrijetijdslandschap van 750 meter breed (noord-zuid) en 3 kilometer lang (oost-west). Het is een 180 hectare tellende groene oase midden in de stad. Een belangrijke overweging bij het ontwerp was dat het park het tekort aan buitenruimte in de oude wijken moest opvangen: geen sierpark, maar een gebruikspark met veel ruimte voor actieve recreatie.
Een Volkspark voor Zuid
Het Zuiderpark is oorspronkelijk ontworpen als de Zuiderparkgordel en vormgegeven als een modern volkspark. Het begrip volkspark komt voort uit de Duitse stedenbouw. In de jaren 20 van vorige eeuw werden dit soort parken aangelegd als antwoord op de toenemende recreatiebehoefte van de nieuwe stedelingen: de arbeidersklasse. Klassieke stadsparken waren ingericht om te wandelen, te zitten en te kijken en werden aangelegd volgens esthetische criteria uit de klassieke tuinkunst. De aanleg van volksparken markeert een overgang in de landschapsarchitectuur naar de aanleg van groengebieden gebaseerd op functionaliteit en gebruik. Zo is het Zuiderpark volgens deze gedachte opgedeeld in ruimtes om te sporten, te tuinieren, te wandelen, in het gras te liggen, te zwemmen, te varen, te spelen en te fietsen.
Eén van de uitgangspunten bij de planvorming was een eerder verrichte studie, waarbij de recreatiebehoefte van de Rotterdamse bevolking per leeftijdscategorie werd vastgesteld. Planologisch is het Zuiderpark onderdeel van het Uitbreidingsplan in hoofdzaak Linker Maasoever uit 1949 van Van Traa en Bos.
Bos schreef eerder in 'De stad der Toekomst, de Toekomst der Stad' dat het contact met groen en bodem een onderdeel moest vormen van het dagelijkse leven van de stadbewoner.
Geen wonder dat volkstuinen zo een prominente plaats in het park hebben gekregen.
Volkstuinvereniging de Zandweg gesticht is gesticht in 1959 als één van de tuinparken in het Zuiderpark.
Een Wereldpark op Zuid
Het Zuiderpark is een daverend succes en het verenigingsleven kent hoogtijdagen. Elk weekend is het een drukte van jewelste bij de voetbalverenigingen en de volkstuinverenigingen. In 1970 worden Ahoy' en het openluchtzwembad De Plompert gerealiseerd.
Vanwege aanhoudende bezuinigingen in de jaren 80 van vorige eeuw loopt het onderhoud van het volgroeide parklandschap steeds verder achteruit. De dichte bosschages en de toenemende sociale problematiek in de omliggende wijken, zorgen voor een grimmige sfeer in het park. Het park wordt als onveilig ervaren en krijgt daardoor steeds minder bezoekers. Het park dat in potentie een stadspark is, vervult slechts de rol van een overmaats wijkpark. Om de koers te doorbreken opent Bram Peper in 1988 het eerste gratis toegankelijke Metropolis festival onder de naam 'Rotterdams poppark'.
De uitbreiding van Ahoy' en de sloop van De Plompert vormen eind twintigste eeuw de aanzet voor de herstructurering van het Zuiderpark. Landschapsarchitect Ank Bleeker presenteert in 1999 een masterplan met meer variatie in de beplanting, nieuwe recreatieve elementen, een wandelpromenade, meer waterpartijen en minder wilde bosschages. Hiervoor moeten tien- tot vijftienduizend bomen verdwijnen. Dwars door het park komt een wandelpromenade vanaf de Valkeniersweide naar de Waalhaven. In 2001 wordt het plan voor de renovatie van het park goedgekeurd.
Het te ontwikkelen Wereldpark op Zuid moet meer-, jongere-, regionale-, en diversere bezoekers opleveren. Het park moet een inclusief stadspark worden met ruimte voor iedereen. Er wordt een traject voor bewonersparticipatie opgezet, bestaand uit een traject gericht op specifieke doelgroepen (met allochtone vrouwen en jongeren) en een traject voor de omwonenden. Zo werd de invulling van het masterplan zorgvuldig afgestemd op de behoeften van de beoogde toekomstige gebruikers.
Het masterplan voorziet in een grote waterplas centraal in het park en een promenade van de Valkenierswijde naar de Waalhaven. Voor het masterplan moesten bestaande groene- en recreatieve functies ruimte inleveren ten behoeve van de ruimtelijke kwaliteit van het hele park. Bestaande bomen (opgeschoten plantsoen) moeten wijken, de sportvelden krijgen een nieuwe oriëntatie in een smallere strook en de volkstuinverenigingen moeten een aantal hofjes inleveren.
Tuinparken de Zandweg en de Zuiderhof hebben voor de reconstructie van Zuiderpark in totaal 110 tuinen ingeleverd voor de aanleg van de centrale waterplas en voor een aantal thematuinen. De hoofdpaden van onze vereniging zijn onderdeel geworden van de wandelpaden in het park. Deze verandering heeft veel onrust veroorzaakt in het verenigingsleven omdat veel tuinders een nieuw plekje moesten zoeken. In ruil daarvoor ligt ons tuinpark als een ware groene parel in het Zuiderpark. De strook tussen de verenging en de waterplas opnieuw ingericht met siergrassen en beeldentuin De Schouwplaats.
